این بحث انسان‌شناسی یا فلسفی را قرن‌ها پیش خیام به آسانی و صراحت پاسخ داده در شعری کوتاه می‌گوید:
نیکی و بدی که در نهاد بشر است
اندوه و غمی که قضا و قدر است
با چرخ مکن نظاره که اندر ره عقل
چرخ از تو هزار بار بیچاره‌تر است
همان‌گونه که انسان‌ها از والدین خود فیزیک خود را ارث می‌برند از آنها عقل و احساس را هم. پس هر انسانی از هنگام تولد با مجموعه‌ای ارث فیزیکی و عقلی و احساسی به دنیا می‌آید که از آن هنگام تا زمان مرگ بعضی چیزها را خودش با اراده یاد می‌گیرد و پیش می‌برد، ولی بیشتر از ۸۰ تا ۸۵ در صد از تمامی مسیر زندگی بر او و خارج از اراده اش تحمیل می‌شود.
۳ تیر ۱۴۰۴
۲۴ ژوین ۲۰۲۵
فیلسوف صاحب مکتب
م. حسن بایگان
اپسالا ـ سوید