در سیاست همواره می‌توان راه و چاره پیدا کرد و جای چانه زنی هم هست.
توانا بود هرکه دانا بود!
باید اهل علم را به کار گرفت تا تمام عهدنامه‌های مربوطه و داستان بخشیدن قره سو به ترکیه را با دقت بخوانند و اگر اکنون ایران حق و حقوقی دارد آنرا طلب بکند.
کریدوری از قره سو به ارمنستان!
قره سو یک‌باریکه بسیار کوچک (کریدور) است (حدود ۳ کیلومتر پهنا و ۳۰ کیلومتر طول) که ترکیه را به نخجوان وصل کرده و از طرفی ارتباط (مرز) ایران را در این قسمت مهم از ارمنستان جدا کرده است و اکنون جزو کشور ترکیه است.
خطایی بزرگ که رضا شاه انجام‌داد و امروز مشکلاتش گریبانگیر شده است.
جاده داخلی ایران تا مرز قره سو آمده و در ارمنستان نیز جاده تا مرز قره سو هست. کافیست تا این دو جاده که فاصله‌اشان تنها حدود ۵ کیلومتر است بهم وصل بشوند تا ارتباط جاده‌ای دیگری میان دو کشور برقرار بشود.
در تمام دنیا اتصال جاده‌ای کشورها هیچ اشکالی ندارد مگر اینکه یکی از طرفین (در این مورد کشور ترکیه که میان این دو قرار گرفته است) نخواهد همکاری بکند و یا در حالت دشمنی باشند.
اگر آذربایجان کریدور می‌خواهد باید این طرف هم یک کریدور میان ایران و ارمنستان باز شود.
حتی اگر هیچ تغییری هم در مشکلات ارمنستان و آذربایجان صورت نگیرد؛ ایران باید با ترکیه موضوع این راه ارتباطی میان ایران و ارمنستان را حل بکند تا به عوض مسیر طولانی و از جاده بسیار باریک و کوهستانی کنونی ایران به ایروان از این مسیر که تنها با طی ۱۰ کیلومتر به شهر آرارات و کمی بعد به ایروان می‌رسد رفت و آمدها صورت بگیرد.
اتفاقا آن مسیر تجاری بین‌المللی راه ابریشم مورد نظر (از ایران، ارمنستان، گرجستان به اروپا) از این راه کوتاه تر و بهتر هم می‌شود. ضمن اینکه سوخت وسایل نقلیه در ایران بسیار ارزان‌تر از ارمنستان است.
۲۹ مارس ۲۰۲۳
۹ فروردین ۱۴۰۲
اپسالا – سوید
م. حسن بایگان
