در سوید مردمان زیادی ارث خود را وقف کارهای مختلف (هنر، ورزش، پزشکی، علوم فنی، مردمان فقیر و…) می‌کنند که زیر کلید کلیسیا هم نیست و بسته به میزان ثروت می‌توانند حتی خود کاملا مستقل باشند مشهورترین آنها نوبل است.
یک کتاب حجیم هم هست که شامل لیست چندهزاری این وقف‌ها می‌باشد و در اینترنت موجود می‌باشد.
در ایران دکتر محمود افشار تمام ثروت خود را وقف علم کرد و حتی برای فرزندانش نیز چیزی نگذاشت و آنها نیز با عشق این را پذیرفتند و از جمله ایرج افشار از ماندگارترین ایرانیان شد. تولیت آن از مساجد جداست مرکز آن در شمال شهر تهران است و لغت‌نامه دهخدا تنها یک بخش از آن است. در آمد تمام املاک این شخص از جمله پالایشگاه تهران که مستاجر این موسسه است صرف این موسسه فرهنگی می‌شود.
آقای ملک نیز اینچنین کرد و مقدار زیادی از ثروت خود را به اینکار اختصاص داد و اکنون محل آن کنار موزه ملی و وزارت خارجه است که البته همه آنها نیز از اموال وقفی همین شخص بوده که بعضی معتقد هستند بعضی تصرفات غیر قانونی در آن صورت گرفته است. موزه و کتابخانه ملک از با ارزش‌ترین‌ها در ایران است. مقدار زیادی از بازار تهران متعلق به این شخص بود که در‌آمد آن نیز صرف همین موزه و کتابخانه بسیار معتبر می‌شود.
اگر راجع به این موضوع اخبار کافی به میان مردم برده شده و آگاهی داده بشود شاید تعدادی هم به دادن ارث خود به بنیاد افشار و بنیاد ملک و.. و یا ایجاد بنیادهای جدید اینچنینی اقدام بکنند.
پیشنهاد:
شاید بهتر باشد خود این موسسات وقفی با همکاری یکدیگر یک تولیت کلی یا مرکزی ایجاد بکنند تا هرکسی می‌خواهد چیزی را وقف علم، هنر، ورزش و … بکند که زیر کلید دولت و یا مساجد نباشد با آنها وارد صحبت بشود. شاید مردمانی هم به خواهند ارث خود را وقف همین موسسات کرده در اختیار آنها بگذارند!
بنیاد دکتر افشار و ملک می‌توانند پیش‌قدم بشوند و از سایرین نیز دعوت بکنند و یک موسسه مادر برای وقف‌های غیر دولتی و غیر مذهبی همانند خود ایجاد بکنند. و البته نام مناسب پارسی نیز بر آن بگذارند.
۵ آپریل ۲۰۲۴
۱۷ فروردین ۱۴۰۳
اپسالا – سوید
فیلسوف صاحب مکتب
م. حسن بایگان
